Υβριστής των νέων υπουργών ... ο Κικίλιας;

«Την ώρα που επιτέλους ξηλώνονταν τα κάγκελα από τη Βουλή, η νέα κυβέρνηση  ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ φωτογραφιζόταν, στο βάθος, στην... «οικογενειακή» ως είθισται πόζα. Καθόλου τυχαίο...», σχολίαζε το nonews-news, ενώ λίγη ώρα αργότερα ο νέος Αναπληρωτής Υπουργός Προστασίας του Πολίτη, καθηγητής Εγκληματολογίας Γιάννης Πανούσης, παραλαμβάνοντας το υπουργείο από τον Βασίλη Κικίλια, έκανε κι αυτός ιδιαίτερη μνεία στην απόφαση της κυβέρνησης για την απομάκρυνση των κιγκλιδωμάτων από τον Άγνωστο Στρατιώτη.

Άλλη μια συμβολική κυβερνητική κίνηση, αυτή τη φορά στον τομέα της ασφάλειας των πολιτών, όπου όπως έχουμε επισημάνει, υπάρχουν πολλές απαιτήσεις τόσο από τους ένστολους όσο και από τους ίδιους τους πολίτες.

Το παρήγορο είναι ότι για πρώτη φορά στα μεταπολιτευτικά χρονικά τα ηνία του υπουργείου βρίσκονται σε χέρια ενός επιστήμονα που γνωρίζει άριστα το αντικείμενο που κλήθηκε να υπηρετήσει. Δεν είναι τυχαία άλλωστε και τα πρώτα του λόγια ενώπιον της ηγεσίας και των αξιωματικών που παρέστησαν στην τελετή παράδοσης –παραλαβής του υπουργείου. «Ηρθα εδώ γιατί ήτανε μία πρόκληση και για να διδάξουμε μαζί. Γιατί φαντάζομαι αυτό είναι το ζητούμενο, να διδάξουμε μαζί ήθος, πίστη στο Σύνταγμα, πίστη στο Nόμο. Γιατί τι είναι η Αστυνομία; Θεσμός της Δημοκρατίας και κατά βάθος είναι και ο προστάτης του φτωχού. Οι πλούσιοι δεν έχουν και τόσο μεγάλη ανάγκη από τη δημόσια αστυνομία», είπε απευθυνόμενος στους ανώτατους αξιωματικούς των επιτελείων.

Ο πολλά υποσχόμενος νέος υπουργός δεν άνοιξε τα χαρτιά του όσον αφορά την πολιτική που θα εφαρμόσει και παρέπεμψε στις προγραμματικές δηλώσεις του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα. Μπορούμε ωστόσο στη συνέχεια να πάρουμε μια γεύση των απόψεών του όπως αυτές διατυπώθηκαν από τον ίδιο αρχές του 2014 στη Βουλή, στο πλαίσιο της συζήτησης του νομοσχεδίου Δένδια για την αναδιοργάνωση της αστυνομίας, το οποίο ως γνωστόν ακυρώθηκε λίγο μετά από τον διάδοχό του Β. Κικίλια, κάτω από την πίεση των συνδικάτων και την κατακραυγή που είχε προκαλέσει μέσα στην ίδια τη Βουλή.

 Όσο για την απρέπεια του απερχόμενου υπουργού Βασίλη Κικίλια να απευθυνθεί σήμερα στη νέα ηγεσία, λέγοντάς της ότι  παραδίδει μια Αστυνομία κατασυκοφαντημένη και ότι θεωρεί ότι είναι τώρα υποχρέωση των νέων υπουργών να της προσδώσουν το κύρος που της αρμόζει,ωσάν να ευθύνονται εκείνοι για την «κατασυκοφάντησή» της, τι να πούμε; Ότι στάθηκε τυχερός που επί των ημερών του έχασαν τη ζωή τους λιγότεροι αστυνομικοί από ό,τι κατά τη θητεία άλλων υπερφίαλων υπουργών του χώρου του; Ή μήπως ότι προσπαθούσε επί οκτώ μήνες με διάφορα επικοινωνιακά τρικ, στημένες συνεντεύξεις, στημένες φωτογραφίες και «αγκαλίτσες» δεξιά κι αριστερά (ακόμα και με συνδικαλιστές) να κρύψει κάτω από το χαλί τα πελώρια προβλήματα που κληροδότησε τελικά κι αυτός στη νέα κυβέρνηση;

Ακολουθεί η ομιλία στη Βουλή του κ. Πανούση για τις πολιτικές που εφαρμόστηκαν στο δημόσιας τάξης και κυρίως για το πώς ο ίδιος φαντάζεται τη λειτουργία της αστυνομίας (αναδημοσίευση από τη Νέα Αστυνομία, τεύχος Φεβρουάριος 2014):

Δύσκολο εγχείρημα ο εκδημοκρατισμός

Ο βουλευτής της ΔΗΜΑΡ κ. Ιωάννης Πανούσης χαρακτήρισε αναγκαία τη συζήτηση για το ρόλο της αστυνομίας, δεδομένου ότι για ιστορικούς λόγους κυριαρχεί, όπως είπε, μια αμοιβαία καχυποψία τόσο του κράτους προς τους πολίτες όσο και των πολιτών προς το κράτος.

«Και τι δεν έχουμε συναντήσει, μελετώντας τη δράση επίσημης και ανεπίσημης Αστυνομίας στην Ελλάδα», συμπλήρωσε ο ίδιος: «Τη σύνδεση κράτους, αστυνομικού συστήματος και εγκληματικότητας το 19^ο αιώνα, με συνεχή επαναπροσδιορισμό των ορίων της νομιμότητας και της παρανομίας από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του ελληνικού κράτους:

Οι «ληστές των ορέων», ο υπόκοσμος, ο άτακτος πόλεμος. Έχουμε συναντήσει τις έκτακτες νομοθεσίες και το κράτος της έκτακτης ανάγκης, που κυριαρχούσε στον 20^ο αιώνα, με συνέπεια η Αστυνομία να αποκτάει υπερεξουσίες και να αλλάζει συνεχώς μορφές. Η αποστολή, η λειτουργία, η ασφάλεια του καθεστώτος, όχι των πολιτών! Έχουμε συναντήσει τα ξένα πρότυπα αστυνόμευσης: Αγγλικό, γαλλικό, ιταλικό. Έχουμε δει τα ελληνικά πρότυπα καταστολής: Χωροφυλακή, Αστυνομία Πόλεων, Εθνοφυλακή, Σώματα Ασφαλείας, Τάγματα Ασφαλείας, Τάγματα Ευζώνων. Έχουμε δει τους πολέμους, την κατοχή, την αντίσταση, την ελεύθερη Ελλάδα, τον εμφύλιο, τις δικτατορίες που δημιούργησαν τις δικές τους αστυνομίες, τις δικές τους παρανομίες.

 Έχουμε συναντήσει τις πολιτικές κοινωνικής πειθαρχίας και πειθαρχοποίησης και τις κοινωνικές αναταραχές, τον πολιτικό έλεγχο και την καταστολή των αστικών κέντρων, τη διαπλοκή και τη βαρβαρότητα και τέλος την εθνική αναμόρφωση και το παρακράτος. Έχουμε συναντήσει τις περιόδους πολιτικής αστυνόμευσης, όπου όλοι ήσαν εν δυνάμει ύποπτοι και κατηγορούμενοι, τις διοικητικές εκτροπές για τα εγκλήματα του κράτους, τα κοινωνικά φρονήματα και το πιστοποιητικό νομιμοφροσύνης. Τέλος, βέβαια, συναντήσαμε την κάθαρση και τον εκδημοκρατισμό της Αστυνομίας, σε συνδυασμό με τον κοινωνικό ριζοσπαστισμό της Μεταπολίτευσης, την κοινοτική και επιστημονική αστυνόμευση, τη δημοτική αστυνομία, τα τοπικά συμβούλια πρόληψης. Μια φιλελεύθερη ατμόσφαιρα!

Έχει, όμως, την αίσθηση κανένας ότι οι πολιτικοί καιροί αλλάζουν, αλλά οι λειτουργίες και οι μηχανισμοί του κράτους δύσκολα παραδίδουν τα όπλα. Η άμεση σύνδεση της Αστυνομίας από τη μια με το δίκαιο και από την άλλη με την εξουσία, την καθιστά κρίσιμο θεσμό του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας. Η δυνατότητα χρήσης και κατάχρησης της νόμιμης βίας που της παρέχεται, η καταστολή μέσω δημόσιας και πολιτειακής βίας, συγκρούονται συχνά με τις ατομικές ελευθερίες των πολιτών.

Καταστολή

Η καταστολή των κοινωνικών κινημάτων ή η χρησιμοποίηση της ασφάλειας για την δίωξη αντεθνικών και ανατρεπτικών ιδεών, δεν απουσιάζουν ούτε από τις ήρεμες ούτε από τις ανώμαλες ιστορικές περιόδους της χώρας μας. Μπορεί η Αστυνομία ως πολιτική ενέργεια που αποτρέπει τους κινδύνους διατάραξης της δημόσιας τάξης, να ενταχθεί στα όργανα του επίσημου ελέγχου του εγκλήματος, χωρίς να αναμειγνύεται στην πολιτική ζωή του τόπου, να μην εργαλειοποιείται από κομματικούς μηχανισμούς; Η αποτελεσματική άσκηση του κοινωνικού ελέγχου προϋποθέτει ένα μίνιμουμ πολιτικής δημοκρατίας και νομιμοποίησης κι ένα μάξιμουμ κοινωνικής συναίνεσης. Τις έχουμε; Πρέπει να συνεννοηθούμε.

Η προστασία της δημόσιας και κρατικής ασφάλειας, δηλαδή της συγκεκριμένης μορφής του πολιτεύματος, δεν μπορεί να έρχεται σε αντίθεση με το δικαίωμα κάθε πολίτη και κάθε ανθρώπου στην ασφάλεια. Ακόμα και σε περιπτώσεις εξαιρετικών συνθηκών, όπου το πολίτευμα κινδυνεύει, «η ειδική νομιμοφροσύνη» των αστυνομικών οργάνων δεν αυτονομείται από τις επιταγές του Συντάγματος, άρθρο 48, παράγραφος 1 και άρθρο 120, παράγραφος 4.

Η επέκταση της κατάστασης ανάγκης των εξαιρετικών περιστάσεων μοιάζει να οδηγεί όλο και συχνότερα σε ρήτρες περιοριστικές της ελευθερίας, που θέτουν σε κίνδυνο τα θεμελιώδη δικαιώματα.

Η αρχή, λοιπόν, της σκοπιμότητας που χαρακτηρίζει το αστυνομικό κράτος, βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με την αρχή της νομιμότητας που διέπει το κράτος δικαίου. Η Αστυνομία σε ένα δημοκρατικό κράτος προστατεύει τα δικαιώματα των πολιτών και μόνο σε ένα αυταρχικό κράτος καταπιέζει τους πολίτες. Εντέλει, κράτος δικαίου δεν είναι το κράτος οποιουδήποτε δικαίου. Η τριγωνική σχέση κράτος-αστυνομία-πολίτης συναντιέται στην υποχρέωση των αστυνομικών για την προστασία του δημοκρατικού πολιτεύματος στα πλαίσια της συνταγματικής τάξης.

Το ερώτημα είναι αν μπορεί η Αστυνομία να επιφορτιστεί, πέραν του κοινωνικού ελέγχου, με την εξασφάλιση της κοινωνικής συνοχής, δηλαδή αν έχει θεσμική λειτουργία την προστασία και τη ρύθμιση της κοινωνικής τάξης, εννοώντας το χώρο άσκησης των δικαιωμάτων. Διότι μόνο έτσι μπορούμε να δούμε μια ελευθερία -και γενικότερα ελευθερίες- που θα τίθεται υπό τον δημοκρατικό έλεγχο των ελεγχόντων.

Ποιο είναι το πρότυπο της δημοκρατικής Αστυνομίας, όπως το θέτει ο Υπουργός; Ποιες είναι οι αρχές; Πρώτη αρχή και αποστολή είναι να διαχειρίζεται την ασφάλεια του πολίτη, όχι να ελέγχει την ανασφάλειά του. Δεύτερη αρχή είναι να προστατεύει κάθε άνθρωπο και όχι ορισμένους. Τρίτη αρχή είναι να έχει την αίσθηση της αυτοδέσμευσης, της αναλογικότητας και της νομιμότητας. Άρα, η κοινωνική ειρήνη και η εξυπηρέτηση των πολιτών σε μια δημοκρατική Αστυνομία είναι κύριος σκοπός. Σημαίνει καλύτερη εκπαίδευση. Σημαίνει άλλη αναδιάρθρωση.

Κρίσιμοι σταθμοί

Δεν πρέπει, λοιπόν, ούτε η Αστυνομία να χρησιμοποιείται για πελατειακά συστήματα ή για πολιτικές, ούτε διά της Αστυνομίας να συμβαίνουν διάφορα πράγματα, να παρεμβαίνει δηλαδή η Αστυνομία στην κοινωνία ή να παρεμβαίνει η Αστυνομία στην πολιτική, να ασκείται δηλαδή πολιτική μέσω της Αστυνομίας. Ελπίζω να έχουμε τελειώσει μια για πάντα με τα ζητήματα των πελατειακών δικτύων και της κάλυψης από μια κακιά Αστυνομία μιας εξίσου κακιάς Κυβέρνησης».

Αναφερόμενος στη συνέχεια στα κρίσιμα ζητήματα που καλείται να αντιμετωπίσει η αστυνομία με τη νέα της δομή, είπε:

Ποιοι είναι οι κρίσιμοι σταθμοί για την Αστυνομία; Και αυτοί οι σταθμοί έχουν αντίκρισμα σήμερα στο θεσμικό πεδίο, όπως το παρουσιάζει ο Υπουργός; Οι κρίσιμοι σταθμοί στη μεταπολίτευση ήταν η 17 Νοέμβρη, κατά πρώτον, η μετανάστευση, η διαφθορά, η οικονομική κρίση και τα ρατσιστικά εγκλήματα. Μπορεί να ξεχνάω κάτι, αλλά νομίζω ότι η Αστυνομία προσπαθεί να αντιμετωπίσει αυτά τα καινούργια φαινόμενα. Δεν έχουμε να κάνουμε πια με τον παλιό αστυνομικό, που από τη γειτονιά είχε μια πληροφόρηση για το τρέχον έγκλημα.

Ποια είναι τα πρότυπα, που προσπαθεί μέσα από τις γραμμές του νόμου να ρυθμίσει ο Υπουργός; Έχουμε ένα πρότυπο αστυνόμευσης ανάλογα με το πρόβλημα. Η διαχείριση των καθημερινών εντάσεων: γνωρίζοντας τα προβλήματα πριν γίνουν εγκληματογόνα, τα διαχειριζόμαστε κοινωνικά. Έχουμε αστυνόμευση σε σχέση με τις επεξεργασμένες πληροφορίες, τεχνολογίες εντοπισμού κινδύνου, πρόληψη, συνεργασίες. Αστυνόμευση μέσω τρίτων: τοπικά συμβούλια πρόληψης εγκληματικότητας, κοινωνικοί, άλλοι οργανισμοί βοηθάν την αστυνόμευση. Αστυνόμευση βεβαρημένων περιοχών, περιβαλλοντικοί παράγοντες σε επικίνδυνες περιοχές, χάρτες, περιπολίες. Αστυνόμευση βασισμένη σε επιστημονική έρευνα, επιστημονική Αστυνομία, C4I, συλλογή δεδομένων, εμπειρίες, επαλήθευση, ανάλυση, εφαρμογές. Αστυνόμευση με την αποκατάσταση της ποιότητας ζωής. Εδώ, δηλαδή, η κοινοτική αστυνόμευση, η επιστημονική αστυνόμευση, η συνεργασιακή αστυνόμευση, η αστυνόμευση των προβλημάτων, η αστυνόμευση όχι της καταστολής ούτε της μηδενικής ανοχής, είναι το νέο μοντέλο το οποίο πρέπει να προβάλουμε.

Ερώτημα: όλα αυτά πόσο συμβατά είναι με μια στρατιωτικοποιημένη Αστυνομία, ένα Σώμα Ασφαλείας που μοιάζει να μην ελέγχεται αυτή τη στιγμή διακομματικά στο πλαίσιο του Κοινοβουλίου; Ο δημοκρατικός έλεγχος πρέπει να γίνει. Πρέπει να γίνει είτε με ένα Εθνικό Συμβούλιο Αστυνόμευσης ή μέσα από μία Επιτροπή της Βουλής.

Γιατί την ευθύνη της Αστυνομίας – και εδώ είναι και μεγάλος ο ρόλος των ΜΜΕ για το πώς ακριβώς διαμορφώνουν την εικόνα του αστυνόμου – σε διάφορα γεγονότα την καταλαβαίνουμε όταν συμβεί ένα φιάσκο, όταν προκύπτει ένα κακό επιχειρησιακό αποτέλεσμα. Και δεν την βιώνουμε ως την προστασία του φτωχού, ως θεσμό της Δημοκρατίας. Γιατί αυτό είναι Αστυνομία: ο θεσμός της Δημοκρατίας και ο προστάτης του φτωχού. Οι έχοντες και κατέχοντες δεν έχουν ανάγκη τη δημόσια Αστυνομία.

Προφανώς χρειαζόμασταν αυτό το νόμο, ένα συμμάζεμα και ένα εξορθολογισμό της δομής των υπηρεσιών, μια νέα δομή. Δεν μπορούμε πια σε αυτή τη χώρα να αντέξουμε μια αόρατη Αστυνομία, μια γραφειοκρατική, στρατιωτικοποιημένη και καμμιά φορά αυτονομημένη Αστυνομία.

Επαναλαμβάνω: η Αστυνομία εφαρμόζει το Σύνταγμα και το Νόμο. Δεν έχουν άλλη εξουσία ούτε διακριτική ευχέρεια. Δεν είναι άτυποι δικαστές, δεν είναι φανατικοί εκδικητές, δεν είναι τυφλά πειθήνια όργανα οποιουδήποτε κέντρου ή παράκεντρου. Δεν πρέπει όμως και η Αστυνομία να διαμορφώνει τη δικιά της «μπλε» υποκουλτούρα, να μεταβάλλεται δηλαδή σε μια de facto ανεπίσημη πολιτική άσκησης αστυνόμευσης.

Συναίνεση

Ένας θεωρητικός είχε πει: η Αστυνομία δεν ασκεί την εξουσία στις κατώτερες τάξεις για να εξασφαλίσει την τάξη στις ανώτερες τάξεις, ούτε διακατέχεται από στερεότυπα και προκαταλήψεις. Άλλωστε δεν νοείται στις δημοκρατίες ιδεολογία Αστυνομίας, εμείς και οι άλλοι, ξέχωρα από τη συνταγματική τάξη.

Τελειώνοντας, να κλείσω με μια φράση από τη σκέψη των αείμνηστων Καθηγητών Μάνεση και Μανωλεδάκη: «Το κρίσιμο στοιχείο είναι ποιο νόημα αποδίδουμε κάθε στιγμή και κάθε περίοδο στον όρο τάξη, ιδίως στην έννομη τάξη, δηλαδή το πολιτικά προσδιοριζόμενο δημόσιο συμφέρον». Αυτό, γιατί νομίζω ότι ο εκδημοκρατισμός της Αστυνομίας είναι ένα δύσκολο εγχείρημα και πρέπει όλοι μαζί να προσπαθήσουμε να τον πετύχουμε, να βρούμε αυτή την ισορροπία, δηλαδή, ανάμεσα στις εξουσίες και στις ελευθερίες».

Τέλος, εξηγώντας γιατί το κόμμα του ψήφισε υπέρ της αρχής του νομοσχεδίου, είπε ότι το έκανε για να στείλει ένα μήνυμα συνεργασίας, μια εικόνα κοινωνικής και κοινοβουλευτικής συναίνεσης προς την κοινωνία και στους εχθρούς της Δημοκρατίας ότι το πολιτικό σύστημα είναι ενωμένο σε αυτά τα ζητήματα.

«Θα ήθελα να ξέρω όμως –και όχι μόνο εγώ, όλη η ελληνική κοινωνία- τι θα είχαν να μας αφηγηθούν οι διατελέσαντες Υπουργοί Δημόσιας Τάξης της Μεταπολίτευσης -είκοσι χρόνια ΠΑ.ΣΟ.Κ. και είκοσι χρόνια Νέα Δημοκρατία- τι βρήκαν, τι άλλαξαν, τι δεν μπόρεσαν να αλλάξουν. Εντόπισαν παρακράτος; Το ανέχθηκαν; Το εκμεταλλεύθηκαν; Το διέλυσαν; Ποιες  είναι οι υπόγειες ή οι υπέργειες διασυνδέσεις υποκόσμου και διεφθαρμένων αστυνομικών και κρατικών υπηρεσιών; Ίσως να χρειαζόταν μια τέτοια συζήτηση στη Βουλή εκτός ημερήσιας διάταξης. Δεν αλλάζουν τα πράγματα αν δεν ξεφύγουμε όλοι από τους μύθους της μεταπολίτευσης, «οι καλοί και οι κακοί», «οι υπερασπιστές των ελευθεριών και οι άλλοι».

Σε ό,τι αφορά τις ενστάσεις της ΔΗΜΑΡ για συγκεκριμένα άρθρα του σ.ν., ανέφερε το διαχωρισμό της τάξης και της ασφάλειας, τις ασφαλιστικές δικλείδες στους μηχανισμούς προμήθειας, στην πιθανή μετατροπή της ασφάλειας σε μια στρατιωτικοποιημένη υπηρεσία, στη λειτουργία των αστυνομικών σχολών, ενώ τάχθηκε υπέρ της ενοποίησης του Δημόσιας Τάξης με το υπουργείο Δικαιοσύνης, υπέρ της ίδρυσης Εθνικού Συμβουλίου Αστυνομίας και Αστυνόμευσης και Ινστιτούτου Αντιεγκληματικής Πολιτικής, υπέρ των προσλήψεων και μάλιστα περισσότερων γυναικών, καθώς και κίνητρα για είσοδο στο Σώμα Τσιγγάνων, Πομάκων και διαφόρων μειονοτήτων.

ΠΗΓΗ:

nonews-news.blogspot

 the toc

http://poasy.gr/web/index.php?option=com_rokdownloads&view=folder&Itemid=28&id=154%3A2014&limitstart=5